ઐતિહાસિક ઘટનાનું રસપ્રદ આલેખન

પુસ્તક પરિચયકર્તા : રિપલકુમાર પરીખ

ઐતિહાસિક નવલકથા તમે છેલ્લે ક્યારે વાંચી હતી? યાદ છે? મોગલકાળમાં આપણા વડવાઓ કેવી રીતે જીવતા હતા? મોગલકાળમાં હિન્દુઓને બળજબરીપૂર્વક ધર્મપરિવર્તન કરાવવામાં આવતું હતું, ત્યારે ઘણા બધાં હિન્દુઓ પોતાનો ધર્મ બચાવવા માટે બીજા સલામત રાજ્યોમાં હિજરત કરી ગયાં હતાં. આ અને આવી ઘણી બધી રસપ્રદ અને સત્યઘટનાઓની આપણી પાસે કેટલી જાણકારી છે?

‘ જય એકલિંગજી ‘ આ નવલકથારુપી એક ઐતિહાસિક પુસ્તક હાલમાં જ પ્રગટ થયું છે. વિદ્વાન લેખક શ્રી હરિવદન જોશી લિખીત આ એક ખૂબ જ અદ્ભુત , સંશોધનાત્મક અને સરળ ભાષામાં લખાયેલું ઐતિહાસિક પુસ્તક છે. ઔરંગઝેબ જ્યારે દિલ્હીની ગાદી પર રાજ કરતો હતો, ત્યારે રાજસ્થાનને પણ તેણે કબજે કરવું હતું, ત્યારે ઘણા બધાં હિન્દુઓ ગુજરાતમાં પોતાનો ધર્મ બચાવવાં માટે આવ્યાં હતાં. લેખકે ૩૪૦ વર્ષ પહેલાંનું વાતાવરણ આ પુસ્તકમાં ઊભું કરીને ખૂબ જ રસાળ શૈલીમાં આ નવલકથા લખી છે.

આ નવલકથા ‘ જય એકલિંગજી ‘ના લેખક શ્રી હરિવદન જોશી ખૂબ જ વિદ્વાન લેખક છે. આ પુસ્તક પહેલાં તેમના ૧૭ જેટલાં પુસ્તકો પ્રકાશિત થઈ ચૂક્યાં છે. જેમાં તેમણે લઘુનવલ, કાવ્યસંગ્રહ, જીવનવૃતાંત, સંવેદનકથાઓ પણ લખી છે. લેખક શ્રી હરિવદન જોશીને હરિ ૐ મોટા શ્રેષ્ઠ શિક્ષક એવોર્ડ, મહર્ષિ એવોર્ડ ઉપરાંત ઘણાં પુરસ્કારો પણ પ્રાપ્ત થયાં છે. લેખક ઉપરાંત કવિ, પત્રકાર, તંત્રી અને સંપાદકનો બહોળો સાહિત્યીક અનુભવ ધરાવતા શ્રી હરિવદન જોશીની અનુભવી કલમે લખાયેલાં આ પુસ્તકમાં આપણાં ભારતનો ભવ્ય ઈતિહાસ પણ જાણવા મળે છે. ત્રીસ પ્રકરણમાં વહેંચાયેલી આ નવલકથાનું પ્રકાશન શબ્દસેતુ પ્રકાશન, અમદાવાદ દ્વારા થયું છે. શરુઆતથી અંત સુધી જકડી રાખતી આ નવલકથામાં લેખકે ઈસુની સોળમી સદીનું આબેહૂબ વર્ણન કર્યું છે. ભાતીગળ શબ્દોના ઉપયોગથી આ નવલકથા રસપ્રદ બની ગઈ છે.

સર્જક શ્રી ડૉ. મધુભાઈ કોઠારી આ પુસ્તક વિશે લખે છે, ‘ એક સમય એવો હતો કે ઐતિહાસિક નવલકથા સર્વોચ્ચ સ્થાને બીરાજતી હતી, પણ આધુનિક પરિવેશ આવતાં તેણે તેનું સ્થાન ગુમાવી દીધું. એટલે આવી પરિસ્થિતિમાં શ્રી હરિવદન જોશીની આ નવલકથા રણમાં વીરડી સમાન છે. ‘ જય એકલિંગજી ‘ નામની આ નવલકથા ઐતિહાસિક પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતી આ નવલકથામાં મેવાડ અને એકલિંગજી વિશે લખાયું છે. આમાં ૩૪૦ વર્ષ પહેલાંનું વાતાવરણ ખડું થાય છે. મેવાડમાંથી ગુજરાતમાં બ્રાહ્મણો, રાજપૂતો, કારીગરો કેવી રીતે આવ્યાં? તે બાબતમાંથી જ પ્રેરણા લઈને હરિવદનભાઈએ વાચકને રસતરબોળ કરી દે એવી નવલકથા આપી છે. તેઓએ આ ક્ષેત્રનાં જાણકારો પાસેથી માહિતી મેળવી સંશોધન કરી સજ્જતા પ્રાપ્ત કરી કલાત્મક રજુઆત કરી છે. નવી પેઢી જે માહિતી અને ભવ્ય ભૂતકાળથી વંચિત રહી જાય છે. તેની પૂર્ણતા ચોક્કસ આ નવલકથાથી થશે અને પ્રેરણા તથા જીવનનું ભાથું મળી રહેશે. ‘

લબ્ધ પ્રતિષ્ઠિત સાહિત્યકાર પદ્મશ્રી ડૉ. પ્રવીણભાઈ દરજી આ પુસ્તક વિશે લખે છે, ‘ આજે ઐતિહાસિક નવલકથાઓનું લેખન નહીંવત્ બનતું જાય છે ત્યારે આ પુસ્તક ઐતિહાસિક તંતુઓની જાળવણી અને કેટલુંક નવ્ય ઉમેરણ કરીને એક ચોક્કસ સમયની કથા અહીં આલેખવામાં આવી છે. સત્તરમી સદીમાં જઈ લેખકે ત્યારની ઘટનાઓનું પુન:ગઠન કરીને સચોટતા આપી છે. ઈતિહાસબોધની સાથે જીવનબોધ અહીં જે રીતે ગૂંથાતો આવ્યો છે એ રીતે જૂની – નવી પેઢી બંનેને આ કૃતિ રોચકતાનો અનુભવ કરાવશે. ‘

આ ઐતિહાસિક પુસ્તક આપણને આપણા ઈતિહાસની સફર કરાવી જાય છે. ઔરંગઝેબ વખતનું ભારત, તે સમયની હિંમતવાન મહીલાઓ, મહારાણા પ્રતાપની શૌર્યગાથા, ભગવાન એકલિંગજીનો ઈતિહાસ, યુધ્ધની તૈયારીઓ વિગેરે ઘણી જ રોચક ઘટનાઓ સાધાર સ્વરૂપે લેખકે પુસ્તકમાં આલેખી છે. પુસ્તકનો એક અંશ માણીએ.

‘ યુધ્ધ એટલે વિનાશ. યુધ્ધને ટાળવા માટે હંમેશા પ્રયત્નો થાય છે, પણ વાત જ્યારે માતૃભૂમિના ગૌરવની અને રક્ષણની આવે ત્યારે યુધ્ધ અનિવાર્ય બની જાય છે. મહાભારતનું યુધ્ધ શ્રીકૃષ્ણ ટાળવા માંગતા હતા. પણ સત્ય, ધર્મ અને ન્યાયને માટે એ યુધ્ધ કરવું પડ્યું. પ્રતાપે વિચાર્યું યુધ્ધમાં એક પક્ષે જય અને એક પક્ષે પરાજય હોય જ છે. એટલા માટે વીર પુરુષો વિજયથી છકી જતાં નથી કે પરાજય એટલે મોતથીયે ગભરાતાં નથી. જો યુધ્ધમાં જીતીશું તો માતૃભૂમિ સ્વાધિન રહેશે અને ગૌરવ મળશે. મરીશું તો સ્વર્ગ મળશે. ‘

પુસ્તક પ્રકાશક : શબ્દસેતુ પ્રકાશન, અમદાવાદ.

કિંમત : રુ. ૩૦૦-૦૦